นกพิราบ

นกพิราบสื่อสาร (Homing pigeon) เป็นนกพิราบเลี้ยงที่มีชื่อ วิทยาศาสตร์ว่า Columba livia เนื่องจากเป็นนกที่มีสัญชาตญาณในการจำทิศทางบินกลับถิ่นกำเนิดของตนและจำแหล่งที่เคยกินน้ำ และเมล็ดธัญพืชได้อย่างแม่นยำรวมทั้งสามารถบินได้เป็นระยะทางไกลๆโดยไม่ต้องหยุดพักระหว่างทางจึงทำให้มีผู้สนใจศึกษาจนสามารถปรับแต่งพฤติกรรมนี้ด้วยการคัดเลือกพันธุ์เลี้ยงบำรุงและฝึกฝนเพื่อใช้ประโยชน์ในการช่วยส่งข่าวสารกลับไปยังตำแหน่งที่ตั้งเป้าหมายเอาไว้ได้ ดังนั้นนกพิราบที่จะใช้ส่งข่าวสารจึงจำเป็นต้องได้รับการฝึกหัดเป็นขั้นเป็นตอนจนบรรลุถึงเกณฑ์ก่อนที่จะนำไปใช้ในการทำงาน เช่น การใช้ให้นำจดหมายกลับบ้าน หรือช่วยในการนำส่งข้อมูลกลับเมื่อเจ้าของนำนกติดตัวไปทำธุรกิจที่อื่นแม้กระทั่งสามารถนำส่งข่าวสารสำคัญกลับไปยังหน่วยบัญชาการทางทหาร เป็นต้น

มีหลักฐานบันทึกไว้ว่าชาวอียิปต์โบราณเป็นผู้ริเริ่มใช้นกพิราบในการสื่อสารและกีฬาแข่งนกซึ่งต่อมาเป็นที่นิยมกันมากในกลุ่มชาวกรีกและชาวโรมัน และได้แพร่หลายไปจนถึงประเทศย่านตะวันออกกลาง ในระยะต่อมากิจกรรมการฝึกนกพิราบเพื่อใช้ประโยชน์ได้รับการพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ และเป็นที่นิยมกันถึงขั้นจัดตั้งขึ้นเป็นกิจการนกพิราบไปรษณีย์ (regular pigeon-post) ขึ้นในประเทศกลุ่มทวีปยุโรป รวมทั้งมีการฝึกเพื่อนำไปสนับสนุนปฏิบัติการทางทหารอีกด้วย ต่อมากิจการนกพิราบไปรษณีย์ก็มีอันต้องยกเลิกไปเมื่อความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีการสื่อสารดีขึ้น เช่นการประดิษฐ์เครื่องโทรเลขตลอดจนกิจการวิทยุพลเรือนได้ช่วยให้งานบริการด้านสื่อสารและไปรษณีย์สะดวกแน่นอนและรวดเร็วมากกว่าการส่งโดยนกพิราบมากแม้ว่าในปัจจุบันนกพิราบสื่อสารจะหมดความจำเป็นลงสืบเนื่องมาจากการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีการสื่อสาร แต่ก็ยังมีกลุ่มบุคคลผู้นิยมเลี้ยงนกพิราบแข่งระดับชาติทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศและจัดตั้งเป็นสมาคมและสหพันธ์กีฬาแข่งนกพิราบอยู่เป็นจำนวนมากรวมทั้งจัดให้มีการแข่งขันกันอยู่เสมอ นับเป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยให้มีการอนุรักษ์นกพิราบสายพันธุ์ดีมีสมรรถภาพในการบินสูงซึ่งอาจมีความจำเป็นใช้ประโยชน์ในอนาคตอีกก็เป็นได้